Con đường sự nghiệp nào cho lập trình viên?

Tôi nhớ rất rõ nỗi đau khổ mà cha mình đã phải trải qua trong suốt quãng đời sự nghiệp của ông. Ông đã học hành rất vất vả để kiếm được một mảnh bằng MBA (thạc sĩ quản trị kinh doanh) tại một trường đại học danh tiếng. Tấm bằng đó đã mở ra rất nhiều cơ hội cho ông, nhưng tôi không nghĩ rằng ông đã tìm thấy chính xác điều mà ông tìm kiếm. Trong suốt thời thơ ấu của mình, chúng tôi phải chuyển nhà liên tục theo công việc của ông từ nơi này đến nơi khác, chẳng bao giờ ở yên một chỗ hơn một năm. Tôi không chắc ông đã tìm thấy công việc làm thỏa mãn ông, thậm chí cho đến tận ngày nay. Khi đọc cuốn sách What Color is Your Parachute (Chiếc dù của bạn có màu gì), tôi thấy có những hình ảnh của gia đình mình ở trong đó.

Dù của bạn có màu gì?

Có thể phải mất một khoảng thời gian dài để nhận ra điều mà bạn thực sự muốn làm trong đời.

Giống như cha mình, tôi cũng đã dành nhiều năm sau khi ra trường để nhảy hết công việc này đến công việc khác. Tôi không có điều gì để phàn nàn về điều đó cả. Tôi đã tạo ra một cuộc sống tuyệt vời và chẳng bao giờ phải ngồi chờ việc trong một thời gian dài trước khi một vài cơ hội mới xuất hiện. Tôi cũng rất thích thú với công việc của mình, nhưng vẫn chưa lựa chọn được một con đường sự nghiệp và đã để cho những thứ ngẫu nhiên quyết định tôi là ai, và cái mà tôi trở thành.

Tại một thời điểm nào đó trong sự nghiệp, bạn phải chấm dứt việc trôi nổi trong cuộc đời giống như hình ảnh chiếc lông chim trong bộ phim Forrest Gump.

Thật đáng tiếc, tôi không nghĩ là cha mình đã từng nhận ra điều mà ông thích làm. Ông chẳng bao giờ quyết định màu sắc của chiếc dù mà ông mang. Nhưng tôi thì may mắn hơn. Một vài năm trước đây, tôi đã nhận ra điều tôi thực sự thích làm, công việc mà tôi thực sự thích làm nhiều hơn bất kỳ việc nào khác, đó là viết phần mềm và làm trò vui nhộn với những chiếc máy tính. Điều này đối với bạn dường như có vẻ hiển nhiên, nhưng bạn không phải là tôi. Việc tự nhận thức bản thân là một vấn đề rất khó với những điều tận sâu trong trái tim mình.

Cuộc đời quá ngắn ngủi để cứ ngồi tại một công việc mà bạn không được làm những thứ bạn muốn, nơi bạn không thích thú với cả chính bản thân mình. Và chưa hết, ở chỗ tôi đang làm, tôi đã trở thành một gã mất hết hy vọng trong tình yêu với tất cả những thứ máy tính và phần mềm, làm việc tại một công ty nơi phần mềm bị xem như là một món hàng hóa, một trung tâm phí tổn, một con quỷ thiết yếu:

Một người bạn của tôi làm việc tại một công ty đã chứng kiến một cuộc “dứt áo ra đi” lớn của các lập trình viên. Những người giỏi nhất rời đi trước, và những người trung bình cũng đi theo. Ở công ty chỉ còn lại những người đi làm theo giờ hành chính để lĩnh lương và chẳng cảm thấy tự hào gì về cái mà họ đang xây dựng cả. Công ty giờ đây lãnh hậu quả mà họ tự chuốc lấy: một team toàn những tay coder trình độ thấp. Còn những người từ thuở ban đầu, đầy nhiệt huyết và hoài bão đã rời đi hết rồi.

Các công ty xem các lập trình viên là “những thứ hàng hóa và những tay thợ lành nghề mức thấp” đã phải chịu số phận bi đát và chỉ còn lại những tay lập trình viên có trình độ trung bình ở lại với họ.

Công bằng mà nói, đó chỉ là phần bong bóng ở phía trên. Công việc ở đó cũng thú vị, nhưng có một điều quá rõ ràng: phần mềm không phải là dòng máu chảy trong huyết quản của tổ chức đó. Xu hướng gia công phần mềm sang các nước thuộc thế giới thứ ba đang treo lơ lửng trên đầu. Mặc dù những đồng nghiệp của tôi cũng có trình độ, nhưng không ai trong số họ có một nỗi ám ảnh với phần mềm như tôi. Đam mê của tôi là phần mềm và mọi thứ xung quanh nó, và đam mê này thì không có ai để cùng chia sẻ cả.

Tôi quyết định phải thay đổi điều đó. Các công ty sẽ không còn có khả năng lựa chọn tôi từ một loạt những ứng viên giống nhau nữa. Thay vì đó, tôi sẽ lựa chọn các công ty mà tôi tôn trọng, những công ty có thể chia sẻ cùng tôi cái đam mê về phần mềm. Với trên 30 năm tuổi cùng với sự khôn ngoan, tôi không còn để cho những cơ hội ngẫu nhiên quyết định con đường sự nghiệp của mình nữa. Tôi sẽ chọn nơi mà tôi muốnlàm.

Trong một bài viết gần đây, Joel Spolsky đã mô tả cái triết lý định hướng phía sau trong công ty phần mềm của anh:

Thật ra, lý do chính để tôi phải tạo ra công ty này là để có niềm vui nơi làm việc. Môi trường làm việc tại công ty Fog Creek được thiết kế nhằm tạo ra sự thoải mái dễ chịu. Chúng tôi bắt đầu xây dựng công ty này bởi vì muốn có một nơi tuyệt vời để làm việc, để dùng tất cả những thời gian của mình một cách hiệu quả nhất. Và chúng tôi hơi tham lam khi thử làm rất nhiều thứ, đặc biệt là nếu nó sẽ tạo ra niềm vui hoặc nếu nó giúp chúng tôi có thể làm việc được tốt hơn. Điều đó sẽ khiến chúng tôi phải xây dựng công ty lâu hơn một chút, nhưng tôi nhận ra chuyến hành trình này là một phần thưởng xứng đáng của cuộc đời mình.

Đó chính xác là lý do tại sao tôi chọn làm việc tại công ty Vertigo Software. Bởi chúng tôi có cùng triết lý sống. Tại Vertigo, tôi được bao quanh bởi những kỹ sư phần mềm tài năng đến mức khó tin, những người mà tất cả đam mê của họ là dành cho phần mềm. Và một điều quan trọng là, chết tiệt, chúng tôi có niềm vui.

Nếu bạn yêu phần mềm nhiều như tôi, thì bạn xứng đáng làm việc tại một công ty nơi mọi người đến làm việc không phải để ngồi ngóng đồng hồ cho hết giờ, mà bởi vì họ cũng yêu quý phần mềm. Bạn xứng đáng làm việc tại một công ty nơi kỹ nghệ phần mềm được tôn trọng và những người đồng nghiệp gặp nhau để thích thú xây dựng những phần mềm cùng nhau.

Chúng ta đang ở trong giai đoạn giữa của một quả bom công nghệ khổng lồ; một số người thậm chí có thể gọi nó là một quả bong bóng công nghệ khác. Những cơ hội thì đang đầy rẫy.

Hãy lựa chọn một cách khôn ngoan con đường sự nghiệp cho riêng mình.

ITZone via vinacode